'Dit zien wij' op Open Monumentendag (10/9/2017)

Open Monumentendag in 44 gemeenten

zondag 10 september 2017

Kom op 10 september naar Open Monumentendag en zet een stap terug in de tijd. Met ‘Dit zien wij. 44 Lenzen, beelden, verhalen’ beland je in 1914-1918. Het Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed heeft samen met de gemeenten 44 beelden uit de Eerste Wereldoorlog en de periode errond geselecteerd. Op de foto zie je een gebouw dat achter de gevels een boeiend verhaal verbergt. Nieuwsgierig? Ontdek het zelf onder begeleiding van een gids op Open Monumentendag (van 13 u. tot 18 u.).

'Dit zien wij'
Het project ‘Dit zien wij’ toont in twee reeksen van 44 foto’s hoe erfgoed onze identiteit bepaalt. Het Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed heeft samen met de 44 Limburgse gemeenten 44 historische beelden van interessante gebouwen en landschappen verzameld. De foto’s dateren uit de Eerste Wereldoorlog of de periode errond. Al deze 44 gebouwen worden open gesteld op Open Monumentendag.

Wanneer?
Je kunt deze 44 gebouwen gratis bezoeken van 13 tot 18 uur. Ga zelf op ontdekking of laat je leiden door een gids om 14, 15 en 16 uur.

Zelf fotograferen?
Doen al die prachtige foto’s je watertanden om zelf aan de slag te gaan? Dat kan! Samen met jou gaan we op zoek naar 44 nieuwe beelden en verhalen van onze gemeenten. Bovendien krijg je aan onze promostand gratis cameraclips voor je smartphone ! Een professionele fotograaf van het Antwerpse Fotomuseum of het LUCASchool of Arts (Genk) legt je de kneepjes van het vak uit tijdens een gratis workshop. Je kan kiezen voor een workshop met je smartphone of je digitale camera. De workshops vinden plaats in:

Borgloon	15 u. en 16 u.	Maaseik	15 u. en 16 u.
Gingelom	15 u. en 16 u.	Neerpelt	13 u. en 14 u.
Hasselt	16 u. en 17 u.	Tessenderlo	15 u. en 16 u.
Hechtel-Eksel	16 u. en 17 u.	Zutendaal	15 u. en 16 u.
Herk-de-Stad	13 u. en 14 u.	Voeren	15 u. en 16 u.

Praktisch
Inschrijven voor de gidsbeurten en workshops doe je aan de promostand op de dag zelf vanaf 13 uur.

Extra met ‘Inter’
In samenwerking met ‘Inter Vlaanderen’ worden er twee speciale activiteiten georganiseerd. Slechtzienden en blinden kunnen genieten van een gidsbeurt in het Ursulinenklooster van Diepenbeek (16 u.), gevolgd door een muzikale monumententocht (17 u.). In Tessenderlo kunnen slechthorenden en doven de handen uit de mouwen steken en deelnemen aan de fotografieworkshop met smartphone om 15 u; om 14 u is er ook een aangepaste rondleiding. De inschrijvingen voor deze bijzondere rondleidingen kunnen via: info@inter.vlaanderen.

FOTOWEDSTRIJD

Welk gebouw of landschap is voor jou onmisbaar in je gemeente? Whatsapp jouw foto en kort verhaal naar 0483 301 781 of mail naar: ditzienwij@limburg.be. Houd zeker ook je foto in hoge resolutie bij! Laat je inspireren door je omgeving en vertel ons waarom dat gebouw of landschap zeker niet mag verdwijnen uit jouw gemeente! Misschien wordt jouw foto dé foto van jouw gemeente.

De fotowedstrijd loopt van 10 september 2017 tot 30 november 2017. De beste foto's en verhalen maken kans op een mooie prijs zoals een Nikon D5600 spiegelreflexcamera.

Bekijk hier het verhaal van Paula Deetjen, een van de fotografen die in opdracht van de Duitsers tijdens WO I door Limburg trok.

In Limburg kan je nog meer ontdekken op Open Monumentendag dankzij de inzet van heel wat heemkundige kringen, Kerkfabrieken, IOED's, privépersonen, enz... Ontdek ze op www.herita.be of hieronder! Ook aan onze 44 promostanden kan je je informeren over de diverse leuke activiteiten in Limburg!

Alken	Vakwerk doorheen de eeuwen Vakwerkhuizen zijn typisch voor Haspengouw. Van de vele duizenden hoeves en huizen die ooit het landschap bezaaiden zijn er niet veel overgebleven. In Alken, in de Bulsstraat, staan nog enkele mooie exemplaren. Je kan ze bezichtigen vanaf de straat. Een aantal panden worden opengesteld en hier zal een specialist ter zake ons een blik laten werpen op het technische aspect van het vakwerk. De wandeling start ter hoogte van Bulsstraat 116, hier krijg je de infobrochure en kan je het eerste gerenoveerde vakwerkpand van dichtbij bekijken. Van hieruit kan je de tocht best te voet verder zetten. Gezien de auto’s in de Bulsstraat in één richting worden geleid kan je best via de Rechtstraat toekomen. Parkeren kan op de Bulsstraat zelf. 10 u. - 17 u., Bulsstraat
Beringen	Indrukwekkende afdaling In 2017 vieren de provinciale Monumentenwachtverenigingen hun 25-jarig bestaan. Monumentenwacht Limburg verwent u daarom op be-MINE graag met een indrukwekkende afdaling ter hoogte van één van de schachtbokken. Durf jij deze uitdaging aan? Beringen bruist natuurlijk nog meer op deze dag dankzij de grote Mijnhappening. Ontdek alle activiteiten op www.mijnhappening.be. Een hele dag vol familieplezier op be-MINE Beringen! 9 u. - 18 u., Koolmijnlaan 203
Beringen (Koersel)	Van tram tot bier Brouwerij en Grand Café "Remise 56" is gevestigd in de voormalige stelplaats van de (stoom)tram van de lijn Diest-Koersel. Het pand uit 1907 in typische bouwstijl werd volledig gerenoveerd met respect voor het industriële karakter en de eigenheid ervan. We leiden u rond doorheen het gebouw en vertellen u meer over de geschiedenis van het gebouw, de renovatie, de betekenis van de tramlijnen, ... en hoe er uiteindelijk een brouwerij in terechtkwam. Dat alles natuurlijk doorspekt met leuke anekdotes. Uiteraard kan u voor of na de rondleiding genieten van een ter plaatse gebrouwen biertje. 14 u. - 16 u., Albert I Laan 56
Beringen (Koersel)	Open Mijnen De Beringse mijnsite be-MINE is het toeristisch knooppunt en de uitvalsbasis voor de mijnstreek. Nergens anders is het mijnerfgoed zo goed bewaard gebleven. Nergens anders is de mix tussen erfgoed, cultuur, natuur, sport, recreatie en toerisme zo een groot succes. Mijngebouwen, schachtbokken en terrils typeren de site. Een uniek decor. De ene mijnterril is een wandelgebied, de andere een avonturenberg met een uitdagend speellandschap en mountainbikeparcours op de flank. De mijngebouwen huizen het mooiste erfgoedpad en een interactief mijnmuseum. Je maakt er kennis met het werk boven en onder de grond. In de oude elektriciteitscentrale heeft Alpamayo zich gevestigd, één van de grootste en modernste klimcentra van het land. Op be-MINE Boulevard kan je funshoppen en in Sportoase be-MINE kan je terecht voor een portie waterpret. De meest verrassende attracties op be-MINE is ongetwijfeld TODI , het eerste indoor snorkel- en duikcentrum in Europa, waar bezoekers in optimale en veilige omstandigheden kunnen genieten van de wondere onderwaterwereld. Je duikt er tussen kleurrijke en tropische zoetwatervissen en realistische decorelementen. Kom deze indrukwekkende historische mijngebouwen ontdekken tijdens de Mijnhappening; je kan dan gratis door de mijngebouwen lopen. Op verschillende plaatsen staan suppoosten, aarzel niet om ze aan te spreken! 10 u. - 18 u., Koolmijnlaan
Beringen (Koersel)	Expo Sluitertijd Sluitertijd is een rondreizende tentoonstelling met foto’s van de mijnstakingen en -sluitingen in de jaren 80 en 90. Deze foto’s werden genomen door Tony van Galen, die in deze jaren actief was als persfotograaf voor de krant Het Laatste Nieuws. Uit zijn volledige goed bewaarde collectie werd een selectie gemaakt van een 30-tal foto’s die in zwart-wit de sfeer weergeven van deze woelige periode. De expo zal rondreizen van 22 april tot en met 31 december 2017 in de Belgisch Limburgse Mijnstreek. Aanleiding van deze tentoonstelling is de herdenking van 100 jaar steenkoolproductie in Limburg, alsook 25 jaar sluiting van de laatste mijn in de Benelux, die van Zolder. 10 u. - 18 u., Koolmijnlaan
Beringen (Koersel)	Historische elementen in de vallei Natuurpunt Beringen leidt je langs de historische elementen in de omgeving. Deze activiteit kadert in het Europees thema Natuur en Erfgoed. Doorlopend, Grauwe Steenstraat 7
Bilzen	Tentoonstelling historische kaarten In de bibliotheek van Bilzen stelt Erik Vanhove een deeltje van zijn uitgebreide collectie historische kaarten tentoon. Het eerste luik handelt over de cartografen Visschers. Zij produceerden tussen de 16de en de 17de eeuw tal van historische kaarten. De bibliotheek plant nog zes andere tentoonstellingen rond dit kaartmateriaal, telkens met een andere invalshoek. 10 u. - 12 u., Eikenlaan 23
Bilzen (Hees)	Van Hees naar Rosmeer met 'de groene wagentjes' Bezoekers van Open Monumentendag in Bilzen die zowel de tentoonstelling in Hees willen bezoeken als de archeologische wandeling in Rosmeer willen volgen kunnen dit te voet, met de fiets of met de wagen doen maar kunnen uitzonderlijk ook gebruik maken van de groene wagentjes. Deze wagentjes zijn elektrisch aangedreven en bieden plaats aan 4 personen. De chauffeur dient in bezit te zijn van een geldig rijbewijs B. Vertrekken met de wagentjes kan om 10u30 of om 13u30 aan de fietskluis in Hees. Men kan dan mee in groep naar Rosmeer rijden, de wandeling volgen en daarna terug naar de fietskluis rijden. Het gebruik van de wagentjes is gratis. Reserveren op voorhand is verplicht en kan via cultuur@bilzen.be met vermelding van naam, adres en telefoonnummer. 10u30-13u30, Torenstraat 7
Bocholt	Dag van het GrensPark Kom jouw Open Monumentendag actief en grensoverschrijdend beleven in Kempen~Broek! Stap op je tweewieler voor een ontspannen route langs de opengestelde wind- en watermolens van dit gevarieerde landschap. Stop onderweg aan de archeologische site van de Bocholtergraven met sporen van een honderden meters lang, middeleeuws landweersysteem. Speur mee in de fotozoektocht van de Bocholter Molens. Overal staan enthousiaste vrijwilligers klaar om je hun erfgoed te laten beleven en samen gezellig iets te drinken. Voor deze route slaan het Molennetwerk Kempen~Broek, de heemkringen van Bocholt en Stramproy (NL), de gemeenten Weert (NL), Bocholt, Bree, Kinrooi, Nederweert (NL) en Leudal (NL), en Regionaal Landschap Kempen en Maasland de handen in elkaar. Welkom in het mooie Kempen~Broek! 10 u. - 17 u., Napoleonsdijk
Borgloon	Pronkgevallen: open huizen in de mooiste straat van Borgloon Tijdens Open Monumentendag krijg je een inkijk achter gevels van particuliere huizen in de Stationsstraat. Deze straat verbindt het centrum met de stroopfabriek en straalt een echte grandeur uit. Het open huizenproject geeft bezoekers de kans om privé-eigendommen te betreden en te bewonderen langs de binnen- en achterzijde. Met een mooi plan in de hand passeer je langs verscheidene erfgoedparels in de Stationsstraat en verzamel je op een aangename manier een hele publicatie. Voor de kids is er een spannende fotozoektocht! Naast de Stationsstraat kan je ook nog in de stroopfabriek terecht voor een bezoek aan de streekproductenwinkel en kan je een blik werpen op de restauratie van de site. Op de site van de stroopfabriek kan je ook terecht voor een toelichting over het provinciaal project "Dit zien wij. 44 lenzen, beelden, verhalen." In Borgloon staat het verdwenen gebouw van het College centraal en krijg je toelichting over de rol van dit gebouw tijdens de Eerste Wereldoorlog. The Bone Society speelt in de Stationsstraat! Kers op de OMD-taart in Borgloon is een namiddagconcert van The Bone Society, een toonaangevend Belgisch koperensemble met internationale uitstraling. Niet te missen! 13 u. - 18 u., Stationsstraat
Borgloon	Een inkijk op de restauratie van de stroopfabriek De fabriek werd op het einde van de 19de eeuw gesticht door de familie Wijnants-Lowette en groeide uit tot een belangrijke productiesite voor de bereiding van stroop in Haspengouw. Momenteel wordt er hard gewerkt aan de restauratie van deze site, waardoor er geen rondleidingen mogelijk zijn. Wel zal er een toelichting gegeven worden over het verleden, het heden en de toekomst van de site door Team van Meer Architecten. In de streekproductenwinkel kan je terecht voor een assortiment streekproducten. Ook de open-huizen wandeling van de Stationsstraat start hier. 13 u. - 18 u., Stationsstraat
Borgloon	The Bone society Kers op de Open Monumentendag-taart in Borgloon is een namiddagconcert van The Bone Society, een toonaangevend Belgisch koperensemble met internationale uitstraling. Niet te missen. Start om 15.00u. Zulke klassiekers zijn er om in ere gehouden te worden
Diepenbeek	Muzikale monumententocht doorheen Diepenbeek - Slotmoment Kiosk op de Varkensmarkt (Coverband Midlive Crisis & rondleidingen) In Diepenbeek kan je op 10 september 2017 terecht voor een bijzondere, muzikale, omkadering bij onze lokale monumenten. We selecteerden de Kiosk op de Varkensmarkt, de Villa van Baron de Heush, de Sint-Rochuskapel, de Heilig-Hartkerk in Rooierheide, het klooster van de Zusters Ursulinen, kapel op de Bouquetstraat. Aan de kiosk op de Varkensmarkt krijg je wat extra uitleg van Jos Smets, Heemkundige Kring Diepenbeek, over de bijzondere bouwgeschiedenis van dit bijzonder stukje architectuur. Hij verwelkomt je graag om 14.00 - 15.00 - 16.00 en 17.00 uur voor een gidsbeurt van ± 20 min. Tussen 18.00 & 20.00 uur ben je tevens meer dan welkom op het slotmoment van Open Monumentendag. De coverband Midlive Crisis palmt dan in vol ornaat de kiosk in om Diepenbeek gedurende twee uur op haar grondvesten te laten daveren. Je kan hier verder terecht voor een hapje en/of een drankje. 13 u. - 18 u. Varkensmarkt
Dilsen-Stokkem	Brugwachterswoning Ontdek de geschiedenis van het 175 jarige brugwachtershuisje en de Zuid-Willemsvaart met zijn oude kanaalarm. Het brugwachtershuisje, aan de oude kanaalarm, was de woning van de brugwachter. Dit is nu het museum van geschied- en heemkundige kring De Vreedsel. Met een geleide wandeling in de groene omgeving zullen we jou de historie van de site meegeven. Daarnaast kan je de oude, maar ook de toekomstige plannen van het brugje leren kennen. De gidsbeurten worden voorzien om 14.00, 15.00 en 16.00 uur. Vooraf inschrijven is gewenst, dit kan bij de afdeling welzijn, vrije tijd, cultuur (WVC) of online via www.dilsen-stokkem.be/inschrijven activiteit. Deelname is gratis. 10 u. - 18 u.: Brugwacchterskade 1
Genk	Restauratie-rondleidingen in het Openluchtmuseum Bokrijk Van 2017 tot 2021 restaureert Bokrijk haar 124 monumenten. Op 10 september ontdek je exclusief de restauratieplannen via verschillende rondleidingen in de historische gebouwen die dit jaar in restauratie gaan. Dit zijn bijvoorbeeld de molen uit Schulen, de schuur uit Zuienkerke en de kerk uit Erpekom. Meer informatie over welke gebouwen het gaat, is te vinden op www.bokrijk.be. 10 u. - 18 u., Bokrijklaan 1
Gingelom	Met kinderen in de boomgaard De geschiedenis van de Bronhoeve start al in de 13e eeuw en dit creëert tal van verhalen. Ook de hoogstamboomgaard die de hoeve omringt is het gevolg van een eeuwenlange traditie van inwoners van Haspengouw en Voeren. Zowel appel-, peren-, pruimen-, kersen- en notenbomen staan er op hun plaats. Onlangs werd de boomgaard door het regionaal landschap onderworpen aan een grote onderhoudsbeurt die het terug de grandeur geeft die het verdient. Alles over de geschiedenis en de herwaardering van de hoogstamboomgaarden zal hier uit de doeken gedaan worden. Kinderen baas in Gingelom. De hoeve en de boomgaard vormen het toneel voor een kinderactiviteit. Kinderen krijgen de kans om op een interactieve manier nieuwigheden te weten te komen over boomgaarden en hoeves. De kinderen zullen in groep begeleid worden om diverse vragen, doe- en zoekopdrachten te voltooien om zo op een toegankelijke en speelse manier te leren over de hoogstamboomgaarden en de hoeves die een zo typisch beeld vormen in Haspengouw. Het spel mikt in de eerste plaats op kinderen van 6 tot 11 jaar. Jongere (liefst samen met broer, zus of ouder) en oudere kinderen zijn uiteraard ook welkom. Het spel start om 13u30, 14u30, 15u30 en om 16u30. Je kan best aangepaste kledij voorzien.
Halen	De mouttoren van brouwerij Wauters - Goudster De mouttoren van de voormalige brouwerij Wauters valt direct op bij meubelwinkel Keldermans. Hier werd vroeger Goudster gebrouwen. De mouttoren is uitzonderlijk te bezoeken tussen 10 en 18 uur. Sinds 2013 wordt er door de Verenigde Brouwers GCV opnieuw Goudster gebrouwen op basis van het oude recept. Tijdens Open Monumentendag kun je het bier proeven. Organisatie van Cultuurdienst i.s.m. Vrij en Vrouw.
Hamont-Achel (Achel)	Re-enactment Groote Oorlog De Achelse Kluis is de bekendste abdij in Limburg, waar de authentieke Achelse trappist gebrouwen wordt. Op zondag 10 september 2017 kan je uitzonderlijk de kloosterkerk, een bijzonder ontwerp van Pierre Cuypers, grootmeester van de neogotiek in de Nederlanden bezoeken. Er worden tussen 12u00 en 17u00 geleide rondleidingen voorzien. Naast de monumentale abdijkerk kan je er ook een bezoek brengen aan de uitgebreide gelegenheidstentoonstelling over het dagelijkse leven tijdens WO I. Bovendien is in dat weekend een leuk en groots re-enactment te beleven ; verschillende groepen presenteren een Belgisch, Nederlands en een Duits legerkampement uit WO I. D eze laatste activiteit vindt ook plaats op zaterdag 9 september 2017.
Hasselt	De natuur biedt troost Op het Oud Kerkhof heerst een ingetogen sfeer tussen de vele imposante grafmonumenten en monumentale bomen. De stilte en de pracht van de natuur bieden op het Oud Kerkhof niet alleen troost aan de nabestaanden. De natuur is ook een inspiratiebron voor de vormgeving van de grafstenen. Tijdens een wandeling kom je een veelheid aan symbolen tegen op de graven. Vaak zijn ze ontleend uit de natuur. Bloemen, kransen, bomen … sieren de graven en zijn steeds verbonden aan het sterven en het omgaan met dit sterven. Tijdens Open Monumentendag neemt een gids je mee op wandel en geeft uitleg bij de betekenis van de verschillende symbolen en grafstenen.
Hasselt	Hasselt 360° Wie door de straten van Hasselt wandelt kan er niet omheen kijken. In het hart van de stad pronkt de beiaardtoren van de Sint- Quintinuskathedraal met zijn 62 meter hoogte. Het is een oude getuige binnen een sterk veranderende stad. Tijdens Open Monumentendag wordt beneden aan de beiaardtoren een fi lm getoond uit 1947. De Tweede Wereldoorlog is net gedaan en de stad is aan het bekomen van de zware bombardementen. De film werd gedraaid vanop de spits van de toren en werpt een blik op Hasselt. 70 jaar later heeft de stad een heel ander gelaat. Breng een bezoek aan de beiaardtoren en ontdek zelf welke gebouwen de tand des tijds hebben overleefd. Tijdens de klim naar boven kom je ook alles te weten over het uurwerk, de klokken en de beiaarden. Eenmaal aan de top word je getrakteerd op het mooiste uitzicht over de stad Hasselt. Filmvertoning van 12.00 tot 18.00 uur. Begeleid bezoek met gids om 13.00, 14.00, 15.30 en 16.30 uur.
Hasselt	t Kleine Genoegen, een klinkend begrip Sinds 1984 is ‘t Kleine Genoegen een gastronomisch begrip in Hasselt. Je vindt deze zaak in de Raamstraat, een oud en goed bewaard kasseistraatje in het hartje van Hasselt. Het restaurant is gevestigd in de Brabantse Huyck. Dit beschermd monument werd in 1652 gebouwd en diende eerst als vrouwenhospitaal en later als patriciërswoning. Johan Koeken en zijn team ontvangen je tijdens Open Monumentendag met open armen. Ze geven een woordje uitleg over de geschiedenis en de restauratie van het pand. Ter plaatse kan je ook met hen klinken op Open Monumentendag en dat met een glas cava en een hapje voor 5 euro. Programma Vrij bezoek van 14.00 tot 18.00 uur.
Hasselt	Oud Kerkhof van Hasselt Reis terug naar de 19de eeuw en ervaar op het Oud kerkhof van Hasselt de ingetogen sfeer tussen de vele imposante grafmonumenten. In de kapel midden in dit kerkhof krijg je extra uitleg over de geschiedenis, gewoontes en de zeden van deze begraafplaats. Grijp tijdens OMD je kans om het kerkhof te ontdekken met een gids (zie: De natuur biedt troost).
Hasselt	De grillen van de natuur in Hasseltse keramiek - tegelwandeling Van 1895 tot 1954 produceerde de internationaal vermaarde Hasseltse Keramiekfabriek siervoorwerpen en bouwaardewerk zoals geglazuurde baksteen en wandtegels. Haar bloeiperiode liep gelijk met de stijlperiode van de Art Nouveau. Een architectuurvorm die als belangrijkste inspiratiebron de natuur had. Groeivormen uit de natuur werden vertaald in de architectuur en dieren en planten verschenen op gevels en in interieurs. In het rijke assortiment van de Hasseltse keramiekfabriek vind je deze vormen ook terug. Meer dan 100 jaar na hun productie pronken de tegels nog steeds op gevels van Art Nouveau huizen aan de kust en in steden als Namen, Luik … én Hasselt. Tijdens Open Monumentendag staat Patrick Thys, voorzitter van de vzw Verzamelaars Unie Hasselts Keramiek, stil bij de florale motieven in Hasseltse keramiek. Aan de hand van foto’s en stukken uit zijn privécollectie bespreekt hij de grillen van de natuur binnen deze bijzondere kunstvorm. Na zijn uiteenzetting kan je samen met een gids de verschillende panelen in het straatbeeld ontdekken tijdens een tegelwandeling (duur ongeveer 60 min.). De wandeling start een kwartier na de lezing om 11:15u, 14:15u en 16:15u. Reserveren voor de lezing en/of de tegelwandeling is verplicht en verloopt via de dienst Toerisme Hasselt. Maximum 25 deelnemers per wandeling. Tijdens Open Monumentendag zijn er vaak nog enkele plaatsen vrij. Aarzel niet om ernaar te informeren.
Hasselt	Het Mysterie van Kiewit Een ‘verwarde’ kasteelheer wacht alle kinderen op om mee te speuren naar de verdwenen tuinbeelden die eens in de prachtige lusttuin stonden. Wie het geschiedenisspel speelt, zal uiteindelijk dit mysterie voor een stukje kunnen ontrafelen. Kinderen die zelf aan de slag willen, kunnen terecht in het knutselatelier waar ze leren om zelf onzichtbare boodschappen te schrijven. We roepen de beste speurneuzen van het land op om ons raadsel op Domein Kiewit te komen oplossen! Tijdens de tocht van 2,5 km dien je herinneringen van onze vroegere bewoners te ontrafelen. Volg de kasteelheer en wie weet beloont hij jou met een verrassing.
Hasselt	De mysteries van Domein Kiewit Zitten er haringen in de haringvijver van Domein Kiewit? En wist je dat een Amerikaanse piloot op de zolder van het kasteel werd verstopt tijdens de Tweede Wereldoorlog? Het stedelijk Domein Kiewit heeft een rijk verleden dat teruggaat tot in de 18de eeuw. Dankzij inspanningen van de verschillende eigenaren groeide dit stukje heidegebied uit tot één van de groene longen van de stad. Tijdens een wandeling doorheen het Engelse park en een bezoek aan het herenhuis, leidt een gids je doorheen alle belangrijke periodes in de geschiedenis van het domein. De kasteelheren, de kinderen van het tehuis Rulot en de zusters Trapestinnen komen op de foto’s weer tot leven. Programma Wandeling en bezoek aan het kasteel met gids om 14.00 uur met vertrek aan de ronde bank aan de gebouwen van de Koevert. Reserveren via Toerisme Hasselt, max. 20 personen per wandeling. Spel met de kasteelheer van 14.00 tot 16.00 uur. Knutselatelier van 14.00 tot 17.00 uur.
Hasselt (Kuringen)	Wandeling: Dieren en planten ook welkom op Abdijsite Herkenrode Abdijsite Herkenrode is vooral bekend omwille van de imponerende gebouwen, maar er is hier veel meer te zien. De voormalige abdij is immers gelegen in een beschermd natuurgebied. Dat betekent dat het gaat om een uniek en bijzonder gebied. Door diverse ingrepen en maatregelen wordt er voor gezorgd dat niet alleen de mens, maar ook planten en dieren zich thuis voelen op Herkenrode. Via een wandeling over het domein kom je bijvoorbeeld te weten hoe er woongelegenheid voorzien wordt voor vogels, vleermuizen, reptielen, insecten, enz. Of waarom het belangrijk is dat honden worden aangelijnd en er dus een losloopweide voorzien is of hoe het grote niveauverschil ter hoogte van de stuw voor vissen opgevangen wordt.
Hasselt (Sint-Lambrechts-Herk)	Het hoogstgelegen punt van Hasselt wordt toepasselijk de nok van Hasselt genoemd. Vanop dit plateau kijk je over het prachtige heuvellandschap van de gemeente uit. Bij open weer zie je in de verte zelfs Borgloon en Tongeren verschijnen. Tussen enkele kastanjebomen vind je hier ook de kapel van Sasput-Voogdij. Het is niet meteen zichtbaar, maar deze adembenemende plek is het resultaat van geologische en cultuurhistorische processen waarvan de sporen terug te vinden zijn in het landschap. Onder begeleiding van een gids van Natuurpunt kan je dit plekje ontdekken. De gids neemt je mee op wandel (3,5 km) en stopt aan zes waarnemingspunten. Ondertussen vertelt ze over het ontstaan van het landschap en de waardevolle landschapselementen, gebouwen en volksverhalen uit de buurt. Als afsluiter bieden de vrijwilligers van Natuurpunt je in de voormiddag soep met brood en in de namiddag een koek en appelsap van groenten en fruit van eigen bodem aan. Wandeling met gids om 10.00 en 14.00 uur. Reserveren via Toerisme Hasselt, max. 25 personen per wandeling. Vertrekpunt: aan de kapel gelegen aan de Sasput-Voogdijstraat, ter hoogte van huisnummer 100.
Heers (Opheers)	Verhalen uit de oude doos: Hoeve de Naveau Aan de rand van Opheers, op een boogscheut van de grens met Wallonië, ligt de hoeve de Naveau. De hoeve dateert grotendeels uit de 2e helft van de 18e eeuw. Verschillende onderdelen werden de laatste jaren systematisch gerestaureerd en ook aan het omgevende landschap werd gewerkt. Het geheel omvat een mooi poortgebouw met duiventil, een monumentaal woonhuis, stallingen, een dubbele dwarsschuur en enkele dienstgebouwen. Een moestuin en boerenparkje maken het geheel compleet. Erfgoed Haspengouw brengt voor Open Monumentendag in hoeve de Naveau cultureel en onroerend erfgoed samen. De bewonersgeschiedenis van de hoeve bevat heel wat interessante verhalen die met een bijzondere collectie veemedailles en lokaal landbouwalaam opnieuw tot leven komen. De kinderworkshop BoerenGoed brengt de verhalen van de hoeve voor alle leeftijden.
Heers (Veulen)	Ontdek het pittoreske kerkje van Veulen met uniek cassettenplafond. Vrije bezichtiging van de kerk m.b.v. een filmopname. Ontdek het boeiende interieur met prachtige laatgotische beelden, kleurrijke glasramen en eeuwenoude grafstenen. Pronkstuk is het cassettenplafond met taferelen uit het leven van Onze-Lieve-Vrouw, heiligenfiguren en de zestien blazoenen van het geslacht d’Argenteau.
Herk-de-Stad (Berbroek)	Inhuldiging gerestaureerde kapel De kapel O.L.V. van Altijddurende Bijstand op de hoek van de Kapelstraat en de Lindestraat is grondig gerenoveerd: nieuwe glasramen, herstelling metselwerk, opfrissing interieur. Kroon op het werk wordt de nieuwe icoon in houtsnijwerk opgedragen aan O.L.V., ter vervanging van het ooit verdwenen beeld. De vernieuwde kapel wordt ingehuldigd op zondag 10 september tijdens de Open Monumentendag. Daarbij staat niet alleen het religieuze erfgoed in de kijker. Samen met de inwoners maken we er een echt dorpsgebeuren van. Versierde straten langs het parcours van de processie Warme oproep aan de bewoners van de Grotestraat, Lindestraat en Kapelstraat om de processie naar de kapel zoals van oudsher mee kleur te geven met bijvoorbeeld bloemen, kaarsen, een devotiebeeld voor het venster of op een tafeltje langs de straat. Stap mee op in de processie Iedereen is van harte welkom om mee op te stappen in de processie om zo de traditie en de nostalgie van weleer opnieuw te beleven. Programma inhuldiging gerestaureerde kapel O.L.V. van Altijddurende Bijstand in Berbroek Zondag 10 september 10 uur eucharistieviering in de O.L.V. Geboortekerk. 11 uur processie door de Grotestraat en de Lindestraat tot aan de kapel O.L.V. van Altijddurende Bijstand 11.30 uur aan de kapel O.L.V. van Altijddurende Bijstand • toelichting over de restauratie • voorstelling publicatie “Mariaverering in Groot-Herk” van de Geschiedkundige Kring Groot –Herk • zegening kapel 12-18 uur: tentoonstelling ‘Leven in en rond de kapel’ en verkoop publicatie ‘Mariaverering in Groot-Herk’ van de Geschiedkundige Kring Groot Herk in parochiaal centrum ‘t Schel. 14-18 uur Tentoonstelling ‘Religieus gebonden kunst’ in de O.L.V. Geboortekerk met werk van Dries Vanwijnsberghe, Lucienne Lipkens-Janssen, Andrea da Angelo en Joke Van Den Brandt. Vernissage om 14 uur opgeluisterd door jeugd- en kinderkoor ‘In Dulci Jubilo’. Deze tentoonstelling is ook te bezoeken op zaterdag 9 september van 10 tot 18 uur. De restauratie van de kapel O.L.V. van Altijddurende Bijstand werd gesubsidieerd door de provincie.
Herk-De-Stad (Berbroek)	Tentoonstelling ‘Religieus gebonden kunst’ in de Onze-Lieve-Vrouw Geboortekerk met werk van Dries Vanwijnsberghe, Lucienne Lipkens-Janssen, Andrea da Angelo en Joke Van Den Brandt. Vernissage om 14 uur opgeluisterd door jeugd- en kinderkoor ‘In Dulci Jubilo’. Deze tentoonstelling is ook te bezoeken op zaterdag 9 september van 10 tot 18 uur.
Herk-De-Stad (Berbroek)	Tentoonstelling ‘Leven in en rond de kapel’ : kazuifels, foto's e.a. Ook verkoop publicatie ‘Mariaverering in Groot-Herk’ van de Geschiedkundige Kring Groot-Herk.
Herk-De-Stad (Berbroek)	Programma inhuldiging gerestaureerde kapel O.L.V. van Altijddurende Bijstand in Berbroek Zondag 10 september 10 uur eucharistieviering in de O.L.V. Geboortekerk. 11 uur processie door de Grotestraat en de Lindestraat tot aan de kapel O.L.V. van Altijddurende Bijstand 11.30 uur aan de kapel O.L.V. van Altijddurende Bijstand • toelichting over de restauratie • voorstelling publicatie “Mariaverering in Groot-Herk” van de Geschiedkundige Kring Groot –Herk • zegening kapel 12-18 uur: tentoonstelling ‘Leven in en rond de kapel’ en verkoop publicatie ‘Mariaverering in Groot-Herk’ van de Geschiedkundige Kring Groot Herk in parochiaal centrum ‘t Schel.
Herk-De-Stad (Berbroek)	Processietocht en zegening kapel en icoon Onze-Lieve-Vrouw van Altijddurende Bijstand De kapel Onze-Lieve-Vrouw van Altijddurende Bijstand op de hoek van de Kapelstraat en de Lindestraat is grondig gerenoveerd: nieuwe glasramen, herstelling metselwerk, opfrissing interieur. Kroon op het werk wordt de nieuwe icoon in houtsnijwerk opgedragen aan Onze-Lieve-Vrouw, ter vervanging van het ooit verdwenen beeld. De vernieuwde kapel wordt ingehuldigd op zondag 10 september tijdens de Open Monumentendag. Daarbij staat niet alleen het religieuze erfgoed in de kijker. Samen met de inwoners maken we er een echt dorpsgebeuren van. Aansluitend op de zegening wordt uitleg gegeven bij de restauratie en de publicatie 'Mariaverering in Groot-Herk' gepresenteerd door de Geschiedkundige Kring Groot-Herk. Versierde straten langs het parcours van de processie Warme oproep aan de bewoners van de Grotestraat, Lindestraat en Kapelstraat om de processie naar de kapel zoals van oudsher mee kleur te geven met bijvoorbeeld bloemen, kaarsen, een devotiebeeld voor het venster of op een tafeltje langs de straat. Iedereen is van harte welkom om mee op te stappen in de processie om zo de traditie en de nostalgie van weleer opnieuw te beleven.
Herk-de-Stad (Berbroek)	Religieus gebonden kunst De kapel O.L.V. van Altijddurende Bijstand op de hoek van de Kapelstraat en de Lindestraat is grondig gerenoveerd: nieuwe glasramen, herstelling metselwerk, opfrissing interieur. Kroon op het werk wordt de nieuwe icoon in houtsnijwerk opgedragen aan O.L.V., ter vervanging van het ooit verdwenen beeld. De vernieuwde kapel wordt ingehuldigd op zondag 10 september tijdens de Open Monumentendag. Daarbij staat niet alleen het religieuze erfgoed in de kijker. Samen met de inwoners maken we er een echt dorpsgebeuren van. De tentoonstelling in de historische Onze-Lieve-Vrouw-Geboortekerk gaat over kunst ingebed in religie. Een gepast thema ter ere van de restauratie van de kapel.
Heusden-Zolder	Museum Woutershof: Hand in Hand De koolmijn als projectontwikkelaar en zorgverlener in de 20ste eeuw. Bezoek ook de nieuwe website op www.museum-woutershof-heusden-zolder.be.
Heusden-Zolder	ZLDR Luchtfrabriek Hoe geraakten mijnwerkers down under en steenkool boven? Hoe slaagden ze erin om op 800 m diepte te ademen en te werken? Wil je weten hoe het voelt om in een oneindige schacht te staan? Dan is deze rondleiding tussen de imposante machines, een jungle van buizen en unieke lichtkunstwerken, iets voor jou!
Hoeselt	Bethaniatoren De Bethaniatoren spreekt tot de verbeelding. Wat de meesten niet weten is dat de solitaire toren maar schijn is. Schone schijn, maar schijn. De toren maakte immers vroeger deel uit van een heus waterkasteel. Dit kasteel werd gebouwd in de eerste helft van de 17de eeuw door Walter de la Montaigne, diplomaat en griffier van de prinsbisschoppen in Luik. Het kasteel kwam erna in verschillende handen tot het waarschijnlijk eind 18de of in de eerste helft van de 19de eeuw werd afgebroken. Een gids vertelt het verhaal van de Burghof en staat ook stil bij de motte, een relict uit de volle middeleeuwen. Binnenkoer van de Burghof is doorlopend geopend van 10u tot 17u, bij slecht weer wordt er binnen iets voorzien. Rondleidingen om 13u, 14u en 16u. Vertrek aan de poort van het klooster
Houthalen-Helchteren	Op zoek naar de Lakerschans Presentatie en wandeling * Presentatie over de schans, turfwinning en pannenbakkerij in Laak * Beelden over natuurbeheer in de Mangelbeekvallei * Wandeling naar de locatie van de vroegere schans
Kinrooi (Molenbeersel)	Wij bakken zoete broodjes... Slichtenhof is een geklasseerde hoeve in het centrum van Molenbeersel. De Geschied- en Heemkundige Kring Kinrooi vzw is hierin gehuisvest. De Kring beschikt over een documentatiecentrum en een tentoonstellingsruimte. Tevens is de tuin te bekijken waar aan biologische teelt wordt gedaan. Recent werd een nieuwe bakoven gebouwd aan het bestaande bakhuis. U zult kunnen proeven van de lekkernijen die uit de bakoven komen!
Kortessem	Erfgoed en natuur, molen en beemden De Luimertingenmolen werd al in 1293 vermeld en was tot 1945 een werkende watermolen op de Mombeek. Daarna werd tot 1969 werd een dieselmotor gebruikt om de maalstenen aan te drijven. Van het hele molenwerk is nagenoeg niets overgebleven, dat belet echter niet om de geschiedenis van de molen te vertellen. Dit boeiende verhaal krijg je te horen in de oude vakwerkschuur die momenteel gerestaureerd wordt. Naast het bouwkundige erfgoed dat al 8 eeuwen bestaat hebben de molens op de Mombeek ook een belangrijke impact gehad op het landschap en de natuur. Hoewel de locatie gekozen werd voor zijn troeven werden er beken rechtgetrokken of zelfs aangelegd samen met een waterreservoir. Het resultaat zijn de beemden en de Nietelbroeken. Gidsen van Natuurpunt Kortessem nemen je mee naar dit natuurgebied. Wandelingen starten om 10u30, 13u00 & 15u00 en duren ongeveer een uur. Het bezoek aan de schuur in renovatie en het startpunt van de gegidste wandeling zijn beide in de Luimertingenmolen (Luimertingenstraat 2). Parkeren kan aan de kant van de straat. De weg is die dag in één richting toegankelijk, komende van de Reeweg. Voor de wandeling is aangepast schoeisel aangeraden.
Lanaken (Neerharen)	Het Hochter Bampt is een prachtig 'natuurmonument' Hoe is het ontstaan? Wat is er allemaal met de rivier de Maas gebeurt van vroeger tot nu en wat voor effect had dit voor de mensen uit die tijd en de bebouwing. Wat heeft het kasteel Hocht met het natuurgebied te maken? Vele mensenhanden hebben dit gebied beïnvloed en toch lijkt het wilde natuur. Hierover en nog veel meer gaat deze wandeling die de natuur met de omgeving en hun bewoners verbindt.
Lanaken (Rekem)	Gezinsspel door Oud Rekem Speuren in 'Het mooiste dorp van Vlaanderen': Oud-Rekem in Lanaken. Ga op zoek naar de plaatsen op de foto's en tracht de antwoorden op de vragen te vinden. Met een brochure wandel je door Oud-Rekem en ga je op zoek naar de plaatsen op de foto's. Beantwoord de vragen en vindt het sleutelwoord. Een leuk en interactief spel voor kinderen van 6 tot 11 jaar.
Lanaken (Veldwezelt)	Neanderthalersite Wie graag meer wilt weten of de Neanderthalers, onze verre voorouders, is hier aan het juiste adres! Maar niet enkel de Neanderthalers komen aan bod, ook de veranderende fauna en flora, klimaatwijzigingen.
Lommel	Witteren in de vloeiweiden 14 u : Opening van Monumentendag en overhandiging van het boek ‘Traditionelle Bewässerung’ aan burgemeester Vanvelthoven - Lange wandeling met gids (2 u.): 10u en 14u - Korte wandeling met gids (1 u.): vanaf 13u elk half uur - Wandel zelf het ‘Wateringpad’ tussen de Grote Watering en de Pelterheggen - Presentaties over het ‘Witteren’ en ‘De vloeiweiden vroeger en nu’ - Activiteiten voor kinderen, o.a. ontdekken en benoemen van waterdiertjes - Allerlei evenementen: maaien en hooien, het haren van de zeis, begrazing door schapen… Samenwerking tussen: Natuurpunt Noord-Limburg, Koninklijke Lommelse Imkersbond ‘De Heidebloem’, Erfgoed Lommel De aandacht wordt gevestigd op het beschermde cultuurhistorisch landschap van de Grote Watering en op de beschermde staatsboerderij, als deel van de negentiende-eeuwse landbouwkolonie, in Lommel-Kolonie. Kom met de fiets! Fietsenstallingen aan Museum De Kolonie en aan het Wateringhuis. Kom je met de wagen? Parkeer dan op de parkingweide in de Oude Maai, nabij het Wateringhuis. Op de parking van het museum zijn maar een beperkt aantal plaatsen. Het Lommels Toeristisch Treintje rijdt vanaf 13u op en neer tussen beide locaties. Gratis!
Lommel	De wondere wereld van de bijen Doorlopend demonstraties van het vlechten van een bijenkorf Doorlopend bezoek aan de bijenhal met: vertellen over demonstratiebijenkast; tonen van filmpjes over bijenteelt; demonstratie van allerlei technieken i.v.m. honingwinning Samenwerking tussen: Natuurpunt Noord-Limburg, Koninklijke Lommelse Imkersbond ‘De Heidebloem’, Erfgoed Lommel De aandacht wordt gevestigd op het beschermde cultuurhistorisch landschap van de Grote Watering en op de beschermde staatsboerderij, als deel van de negentiende-eeuwse landbouwkolonie, in Lommel-Kolonie. Kom met de fiets! Fietsenstallingen aan Museum De Kolonie en aan het Wateringhuis. Kom je met de wagen? Parkeer dan op de parkingweide in de Oude Maai, nabij het Wateringhuis. Op de parking van het museum zijn maar een beperkt aantal plaatsen. Het Lommels Toeristisch Treintje rijdt vanaf 13u op en neer tussen beide locaties. Gratis!
Lommel	Bezinnen over Vrede: wandelparcours Door middel van een wandelkaart, waarmee je een parcours langs verschillende graven loopt, heb je de kans om meer te leren over de begraafplaats zelf. Ten slotte kan je bij de aansluitende ontmoetingsplaats ´Hof Ten Vrede´ terecht voor een lekker hapje of drankje.
Lommel	Bezinnen over Vrede: Vitrum et Lumen Je kan een bezoek brengen aan de expositie ´Vitrum et Lumen´ rond glaskunst en licht, die in de crypte van de begraafplaats te zien is. In 2017 wordt de kelder van het monumentale cryptegebouw voor het eerst in de geschiedenis van de begraafplaats opengesteld voor het publiek. Wees er dus snel bij, want vanaf 18 september sluit de crypte zijn deuren weer! Ten slotte kan je bij de aansluitende ontmoetingsplaats ´Hof Ten Vrede´ terecht voor een lekker hapje of drankje.
Lommel	Graantjes meepikken bij de Leyssensmolen Kom met het hele gezin ontdekken hoe een echte oude windmolen werkt. Zie de molenaars aan het werk en luister naar de verhalen over het reilen en zeilen binnen de molenaarsstiel! De molenaars bakken zelfs lekkere pannenkoeken voor je met zelf gemalen meel! Smullen maar! Nog wat tijd over? 3 km verderop kan je de Duitse militaire begraafplaats bezoeken. Twee unieke Lommelse erfgoedpareltjes op een boogscheut van elkaar!
Lummen (Meldert)	Schansenwandeling Meldert Mis deze kans niet om de oude schans van Meldert te bezoeken! De schans uit de 17de eeuw wordt speciaal voor open monumentendag opengesteld en vormt het hoogtepunt van de gegidste wandeling. Je komt er meer te weten over dit uniek stukje erfgoed dat een nalatenschap is uit woelige tijden! Onderweg zijn er nog enkele leuke natuur- en erfgoedprojecten te zien die gerealiseerd werden door het regionaal landschap. Plaats van afspraak: Bijgaertstraat 1
Maaseik (Opoeteren)	De Dorpermolen, een molen in eer hersteld De Dorpermolen is een van de 10 watermolens langs de Bosbeek op het grondgebied van Maaseik. Na een grondige restauratie is ze weer voor het publiek toegankelijk.
Maasmechelen	Bezoek aan de Turkse Tevhid Moskee en beklimming minaret De Turkse Tevhid Moskee wordt voor de eerste keer tijdens Open Monumentendag opengesteld voor publiek. Het Islamitische gebedshuis met de ronde minaret geeft een bijzondere uitstraling. Tijdens het bezoek worden er rondleidingen gegeven over de moskee. Welke zijn de vijf zuilen van de Islam? Welke activiteiten of opleidingen worden er in de moskee gegeven? Hoe verloopt de uitvaart ? Wat zijn de hadiths? Al deze vragen worden beantwoord tijdens de rondleiding. Enkel voor deze gelegenheid krijg je ook de unieke kans om de minaret te beklimmen mits voorafgaande inschrijving! Na de rondleiding wordt er een glaasje Turkse thee aangeboden. Aansluitend kan je heerlijk genieten van Turkse gerechten in buffetvorm. Programma: Geleid bezoek Rondleidingen moskee: van 13.uur tot 17 uur . Beklimming minaret: van 13 uur tot 17 uur. Rondleiding buitengedeelte van de moskee • Bezoek aan het imposante gebouw met de mortuarium en de wasruimte voor de overledene. Rondleiding binnengedeelte van de moskee • Bezoek aan de mihrab (nis) en de minbar (preekstoel). • Rondleiding binnenzalen: fototentoonstelling van verschillende activiteiten zoals cursussen, kook – en taallessen, sociale, culturele en sportieve activiteiten, volksdansen. Exclusief! Beklimming minaret Enkel tijdens de Open Monumentendag krijg je de gelegenheid om de minaret uitzonderlijk te beklimmen! Elke 20 minuten kan je per 5 personen de minaret beklimmen. Proef de Turkse keuken Na de rondleiding kan je tegen kleine betaling proeven uit heerlijke Turkse gerechten, hapjes en drankjes. Praktisch • Schoenen uitdoen • Niet rolstoeltoegankelijk • Gepaste kledij
Maasmechelen (Eisden)	Beklim de toren van de Sint-Barbarakerk Vergeleken met de Maaslandse kerken in de omgeving is dit monumentale kerkgebouw eerder jong te noemen. Gebouwd tussen 1934 en 1936 moest zij het centrale punt van de tuinwijk worden. Een middelpunt dat van ver zichtbaar moest zijn en dat ook echt op de as van de Cité moest liggen. Met een torenhoogte van 54 meter – de hoogte werd na de recente metingen bij de restauratie bijgesteld – is de toren van overal goed te zien. De inplanting gebeurde daarbij ook nog wiskundig juist op het snijpunt van de twee hoofdwegen van de Tuinwijk: de Kastanjelaan en de Natiënlaan. De keuze van deze afwijkende inplanting van de kerktoren was weer een uitvloeisel van het geheel dat de tuinwijk vandaag nog is, het concept van de Britse Garden City-filosofie. De Britten bouwden op het centrale plein van hun tuinwijken het stadhuis met ook een hoge toren, zodat alle bewoners het centrale punt altijd voor ogen hadden. Die toren werd op dit bewuste snijpunt van de hoofdwegen gebouwd. Dit en nog veel meer wetenswaardigheden en typische eigen verhalen verbonden aan deze Sint Barbarakerk vertellen u de gidsen van de Stichting Erfgoed Eisden. U kunt met de 300 treden ook op het hoogste platform in de top van de toren geraken. Waar ook iemand klaar staat om in het wijde landschap te helpen oriënteren.
Maasmechelen (Meeswijk)	De molenaar vertelt Breng ook een bezoekje aan Molen "Nieuw Leven" in Meeswijk tijdens Open Monumentendag op 10 september 2017. Van 14u00 tot 18u00 zal de molenaar Albert van Hees zelf aanwezig zijn. De korenmolen “Nieuw Leven” is een standaardmolen die behoorde tot de domeingoederen van de familie Vilain XIIII. De oudste molen dateert van vóór 1600 maar na een orkaanvernieling werd zij - in 1801 - in haar huidige vorm heropgebouwd. In 1920 werd de molen eigendom van de steenkoolmijn Eisden. De molen werd grondig gerestaureerd en "De Wachter" - de oorspronkelijke naam van de molen - werd tot "Nieuw Leven" omgedoopt. Deze molen is een beschermd monument en behoort tot het oudste windmolentype. De staart (of trap), vormt een evenwicht voor de wieken . Molenaar Albert Van Hees houdt de molen draaiende elke eerste en derde zondag van de maand, tijdens Open Monumenten- en Erfgoeddag.
Opglabbeek	Fietstocht: Hoe veranderde onze contreien na de komst van de mijnen en zijn arbeiders? De fietstocht leidt langs sites in Opglabbeek en Genk waar de invloeden van het mijnverleden nog sterk zichtbaar zijn. Met deze fietstocht willen wij u in het kort laten kennismaken met hoe Opglabbeek en de streek rond Genk veranderde op velerlei gebied na de komst van de mijnen. Deelname aan de fietstocht is gratis incl. verzekering, 1 consumptie en een bezoek aan de Oekraïense Orthodoxe Kerk.
Overpelt	Overpelt-Fabriek vroeger, nu en in de toekomst Tijdens deze Open Monumentendag zorgen vertellers voor anekdotes 'uit de oude doos' terwijl u rondwandelt in een gehucht met een zeer rijk (industrie)verleden. We lichten ook een tipje van de sluier op over de toekomst van dit gehucht in volle opmars.
Voeren (Sint-Martens-Voeren)	Een spoorlijn dwars door een landelijk dorp Sint-Martensvoeren, 1917: de eerste werken starten voor een nieuwe spoorlijn van België naar Duitsland. Hier in een landelijk klein dorp van de voerstreek zal dit leiden tot ingrijpende veranderingen in het landschap en in de gebouwen. Het dorp krijgt een heel ander uitzicht, soms zelfs op het dramatische af. Deze grote wijzigingen zijn vandaag de dag nog zichtbaar. De gids neemt jullie mee op een tocht langs kleine wegen en grote veranderingen, langs verdwenen gebouwen en nieuwe betonconstructies. Twee wandelingen, om 10u en 14u, vertrek aan het Veltmanshuis.
Voeren (Sint-Martens-Voeren)	Op stap langs klein Voerens erfgoed Sint-Martensvoeren ligt in een dal van twee riviertjes: Voer en Veurs. Van op de omliggende heuvels krijg je enkele mooie zichten op dorp en spoorwegviaduct. Onderweg ligt de nadruk echter ook op klein erfgoed van alle aard: mooie bomen, wegkruisen, kapelletjes, ... Jullie krijgen een brochure met route-aanduiding en informatie mee. Vertrek van bij het Veltmanshuis
Voeren (Sint-Martens-Voeren)	Natuur en avontuur voor de kleinsten Onder begeleiding van onze natuurgids worden de allerjongsten onder ons meegenomen op een voormiddag vol ontdekkingen en avontuur. Wandelschoenen zijn aangewezen, en denk er aan: natte voeten horen bij een avontuur! Vertrek aan het Veltmanshuis.
Sint-Truiden	Kapel De Waterhond Architectenbureau Klaarchitectuur gaf de 16e eeuwse kapel in het hartje van Sint-Truiden een nieuwe toekomst. Het beschermd monument werd een inspirerende werkplek waarin verleden en toekomst elkaar vinden. Vandaag is het de werkplaats van Architectenburo Klaarchitectuur, maar de kapel van Sint-Truiden diende doorheen de geschiedenis een heleboel andere functies.
Tongeren	Wonen, Bidden, Werken: Gasthuiskapel De Gasthuiskapel in Tongeren was een onderdeel van het Sint-Jacobsgasthuis waarvan de stichting teruggaat tot de 11de of 12de eeuw. Rond 1660 werd de oude kapel uit 1283-1284 afgebroken voor de bouw van de huidige kapel. Vanaf de Franse bezetting kregen de gebouwen een andere bestemming. Het complex werd een ziekenhuis, weeshuis en rusthuis. Vanaf 1980 maakten de stadsdiensten gebruik van de gebouwen. De kapel stond een lange tijd leeg. In 2014-2015 werd de kapel na een grondige restauratie omgevormd tot het regionaal bezoekerscentrum. Zowel aan de buitenzijde als binnen in de kapel verschenen moderne toevoegingen in glas en staal die contrasteren met het in oorspronkelijke staat gerestaureerde gebouw. Oude waardevolle kunstwerken bleven bewaard. We zouden over een 'gedeeltelijke' herbestemming kunnen spreken omdat de kapel als Gasthuiskapel ook gebruikt werd om pelgrims/toeristen op te vangen die onderweg waren naar Santiago de Compostela. De restauratie werd gefinancierd door de stad Tongeren, de Vlaamse overheid, de Provincie Limburg, Limburg Sterk Merk en Toerisme Vlaanderen. Om 10.30u geeft Chris Van Brussel van Architectenbureau Michel Janssen tekst en uitleg tijdens een gedetailleerde architecturale rondleiding. Dit is een exclusieve rondleiding voor een beperkte groep, dus inschrijven is noodzakelijk.
Tongeren	Wonen, Bidden, Werken: Begijnhofmuseum Beghina Wie waren ze ... de begijntjes? Deze vrouwen, die hun deur naar de wereld op een klein kiertje lieten openstaan. Noch non, noch leek. Wedden zij misschien op twee paarden of waren het féministen avant-la-lettre? Kom een antwoord vinden op deze vragen en breng een bezoekje aan het nieuwe Begijnhofmuseum Beghina in een authentieke begijnenwoning anno 1660. Tijdens een bezoek aan het museum ontdekt u o.a. de thematentoonstelling "Schatten van de begijnen", een filmvoorstelling "Begijnen in de Lage Landen", een bezoek aan de woonkelder met een begijnenbiertje, een museumwinkeltje en een kruidentuintje. Tijdens Open Monumentendag staan er twee extra rondleidingen op het programma, om 10u. en 14u (duur 1 uur). door de huidige eigenaars van het begijnhofmuseum. Dit zal zijn voor beperkte groepen dus inschrijven is noodzakelijk.
Tongeren	Wonen, Bidden, Werken: Begijnhofhuisjes ( brouwhuis + huisje met Lakenmakerstoren) De Lakenmakerstoren staat tussen de Kastanjewal en de Sint-Ursulastraat in Tongeren. Van de halfronde constructie, in breuksteen en silex, bleef slechts de onderste bouwlaag bewaard. De toren maakte deel uit van de middeleeuwse verdedigingsmuur langs de Jeker. Iedere toren werd door een van de stedelijke ambachten verdedigd, wat de naam van het bouwwerk verklaart. In 1992 werd de Lakenmakerstoren beschermd als monument. Onlangs werden de begijnhofhuisjes in de Sint-Ursulastraat 7-9 prachtig gerenoveerd door architect Peter Vos. In één van de huisjes is de Lakenmakerstoren verwerkt, het andere was het brouwhuis. De architect geeft tijdens Open Monumentendag om 10u. en 14u. een uitgebreide rondleiding. De groepen zijn beperkt, dus vooraf inschrijven is noodzakelijk. TongerenSint-Jacobsgasthuis Het Sint-Jacobsgasthuis in Tongeren werd in 1282 gebouwd en heeft sindsdien een onderkomen geboden aan verschillende diensten. Oorspronkelijk diende het als een gasthuis voor de stad Tongeren en pelgrims. Na de achttiende eeuw deed het gebouw dienst als ouderlingentehuis, weeshuis en hospitaal. Het ziekenhuis bleef in werking tot de jaren 1980, waarna de stadsdiensten hun intrek namen in het gebouw. In 2008 kreeg het een helemaal andere invulling met een hotel, winkel- en woonruimte en een onderkomen voor de toeristische dienst.
Tongeren (Lauw)	Wonen, Bidden, Werken: Hoogmolen Lauw De Hoogmolen te Lauw, de eerste molen gelegen aan de Jeker op Limburgs grondgebied, werd op 13 juni 1986 als monument geklasseerd door Vlaams Minister van Cultuur Patrick Dewael. Na een restauratieperiode van 4 jaar kon de molen recentelijk opnieuw in werking gesteld worden. Deze restauratie is een privé-initiatief van de huidige eigenaars met medewerking van de Werkgroep Zuid-Limburg vzw. Tijdens Open Monumentendag geven de eigenaars een gedetailleerde rondleiding om 10u. en 14u. De groepen zijn beperkt dus inschrijven is noodzakelijk. Bron www.hoogmolenlauw.be
Tongeren ('s Herenelderen)	Wonen, Bidden, Werken: Sint-Stephanuskerk In mei 2017 heropende de Sint-Stephanusparochiekerk van 's Herenelderen na een jarenlange restauratie. Het prachtige laatgotische kerkje is sinds 1935 een beschermd monument. De restauratie heeft ruim 2,8 miljoen euro gekost. Om 14.30u staat Architect Michel Janssen zelf in voor een gedetailleerde rondleiding van zijn project. De groepen zijn beperkt dus inschrijven is noodzakelijk.
Voeren (Sint-Martens-Voeren)	Op verkenning in een vers gerestaureerde kerk Onze gidsen begeleiden de bezoekers op een wandeling in en rond de Sint-Martinuskerk. Om 10u, 13:30u, 15:30u. Dankzij de medewerking van het plaatselijke kerkbestuur is er heel wat te bekijken: een pas gerestaureerd kerkgebouw, een stemmig kerkhof, en veel kunstschatten in de beschermde kerk zelf. Indien mogelijk wordt het orgel bespeeld. Vertrek aan het Veltmanshuis op de aangegeven tijdstippen. Vrij bezoek aan de kerk ook mogelijk.
Wellen (Berlingen)	Van de molen naar de bakker De oude molen van Berlingen is een graanwatermolen die de Herk al siert sinds 1390. Na vele verbouwingen en verschillende eigenaars is hij sinds 1845 in eigendom van de familie Pexters. De watermolen werd actief gebruikt tot 1978. Onder meer door de gedeeltelijke renovatie van het molenwerk in 2006 is de molen tot op de dag van vandaag nog steeds maalvaardig. Tijdens deze unieke openstelling krijg je de kans om de molen in werking te zien. Een gids zal de werking van de molen en de processen die hierachter schuilen toelichten. Het traditionele beroep dat een molenaar beoefende is een echte ambacht. Helaas verdwijnen er meer en meer ambachten. Om de bestaande ambachten in de kijker te zetten wordt er op de binnenkoer van de molen een ambachtenmarkt georganiseerd met onder andere een bakoven. Je kan hier enkele ambachtslieden aan het werk zien en hun producten kopen. Naast de traditionele ambachten zal ook de deur van boetiek Pexters openstaan om ook de hedendaagse invulling van de molen te laten zien. Kinderen kunnen er hun eigen koekjes bakken, zoals een echte bakker. Kortom, voor elk wat wils.
Wellen (Ulbeek)	Ga in de 125 jaar oude Bottelarij op zoek naar Welwezens Op zondag 10 september kan je in het kader van Open Monumentendag bij ons terecht voor een heuse Welwezenzoektocht: neem het kleine deurtje rechts van de grote Bottelarijpoort en laat je onderdompelen in de Wonderbaarlijke wereld van de Welwezens. We hebben enkele leuke doe-opdrachten voor jou in petto. Nadien kan je een chocomelk drinken uit een heuse Welwezenmok. Voel je je wat te oud voor de Welwezens? Geniet dan op ons terras van ons jubileumbier 't Bottelke (i.s.m. Brouwerij Jessenhofke) naar aanleiding van 125 jaar Brouwerij St. Rochus in Ulbeek en ontdek aan de hand van onze infomap de rijke geschiedenis van dit uitzonderlijke pand. Welkom van 0 tot 120 jaar! P.S. Luiertafel beschikbaar evenals mogelijkheid om flesjes op te warmen. (Oh ja, op vertoon van je Herita-lidkaart hebben we een leuk extraatje voor je in petto! Vraag ernaar bij onze medewerkers en breng dus zeker je lidkaart mee.)
Zutendaal	Strijkkwartet Cava concerteert in pastorie Zutendaal doet al jaren mee aan dit grote monumentenfeest en dus ook dit jaar. Opnieuw wordt de pastorie, ons mooiste monument, weer in de kijker gezet. De prachtige grote zaal in de Witherenpastorie leent zich uitermate voor intieme concerten van klassieke muziek. Het Strijkkwartet Cava zal voor het vijfde jaar op rij omstreeks 15 uur muziek brengen uit de 17de en 18de eeuw. De toegang is gratis.
Zutendaal	Kunstmarkt in de pastorietuin Zutendaal doet al jaren mee aan dit grote monumentenfeest en dus ook dit jaar. Opnieuw wordt de pastorie, ons mooiste monument, weer in de kijker gezet. In de mooie tuin van de Witherenpastorie is er tijdens Open Monumentendag een kunstmarkt van de lokale kunstenaars met een zuiders terras en live muziek. Kinderen kunnen deelnemen aan verschillende workshops.